Segurtasuna eta 

Pribatasuna

Pribatutasuna sare sozialetan

Konfiguratu pribatasuna Tik Tok-en 

Konfiguratu pribatasuna Whatsapp

Lotura interesgarriak

Datuak Babesteko Espainiako Agentziaren lehentasunezko kanala. Adingabeak eduki desegokietara sar ez daitezen eta horiek sarean ken ditzaten eskatzeko kanala.


017. Zibersegurtasuneko Institutu Nazionalaren (INCIBE) laguntza-telefonoa. Zerbitzu publikoa, doakoa eta konfidentziala, urteko egun guztietan dago eskuragarri, 9: 00etatik 21: 00etara, eta zibersegurtasunaren arloko aholkularitza teknikoa ematen die enpresei, herritarrei, adingabeei eta haien inguruari. Gainera, berariaz laguntza psikosoziala ematen du adingabeek Interneten eta teknologiaren erabileran izaten dituzten erabilera hobeei, gatazkei edo arrisku-egoerei buruz.


Horrela, 017ak adingabeei eta haien erreferentzia-inguruneei (adingabearen eremuan lan egiten duten gurasoak, hezitzaileak eta profesionalak) erantzun espezializatua eta hurbila ematen die, hainbat alderditan, hala nola, online pribatutasuna eta ospea, gailuen eta informazioaren konfigurazio segurua eta babesa, helduen bitartekaritza, laguntza eta gainbegiratzea, eta pantailen gehiegizko erabilera, eduki kaltegarriak eta online komunitate arriskutsuak saihesteko eta kudeatzeko jarraibideak ematen ditu, baita ziberbullyinga, sextinga edo groominga bezalako egoerak ere.


Zerbitzua eskuragarri dago 017 doako telefono konfidentzialean, WhatsApp (900 116 117), Telegram (@INCIBE017) edo web formularioan.



IS4K. Internet Segura for Kids Interneteko Segurtasun Zentroa da, INCIBEk kudeatzen duena eta haur eta nerabeen artean Interneten eta teknologiaren erabilera seguru eta arduratsua sustatzea helburu duena.

Europako Estrategiarekin bat – Umeentzako Internet hobea –, IS4K haurrak, gazteak, familiak, hezitzaileak eta adingabearen eremuko beste profesional batzuk sentsibilizatzeko, prestatzeko, informatzeko eta laguntzeko egiten du lan, ekimen, prestakuntza-ekintza eta estatu-mailako kanpainen bidez, bai eta 017 telefonoaren bidez adingabeei eta haien erreferentzia-inguruneei ematen zaien arreta koordinatzeko ere, eta, azkenik, Interneten dagoen haurren sexu-abusuari buruzko edukia murrizten laguntzeko.



AseguraTIC : gurasoei, tutoreei eta hezitzaileei ingurune digitalean adingabeen eskubideak eta askatasunak babesteko beharrezkoak diren ekintzak, jarraibideak eta neurriak aplikatzen laguntzeko baliabideak dituen webgunea.


Webgune hau Hezkuntza eta Lanbide Heziketako Ministerioko Hezkuntza Teknologiako eta Irakasleen Prestakuntzako Institutu Nazionalak, Datuak Babesteko Espainiako Agentziak eta Ekonomia Gaietarako eta Eraldaketa Digitalerako Ministerioko Zibersegurtasuneko Institutu Nazionalak elkarlanean sortu dute, besteak beste.



Adingabearen babesa Interneten. Familientzako gomendioak

infografia-recomendaciones-proteccion-menores.pdf

Guraso-bitartekaritzako gida

is4k-guiamediacionparental.pdf

Jokabideak sarean: zuk erabakitzen duzu Interneten


Guraso, tutore edo hezitzaile garen aldetik, garrantzitsua da adingabeei sarean edozein eduki argitaratu aurretik hausnartzearen garrantzia adieraztea, eurei egitea gustatuko ez litzaiekeen ekintzarik edo iruzkinik ez egitea eta deskonektatu eta beste jarduera batzuei denbora eskaini behar dietela gogoraraztea.


Hauek dira Datuak Babesteko Espainiako Agentziak (AEPD) adingabeek herritartasun digital arduratsua, osasungarria eta segurua izan dezaten ematen dituen aholku batzuk:


1. Ez erabili Internet min egiteko, ez parte hartu inoiz jazarpen batean. Eta ez isildu. Zuri gertatzen bazaizu edo ikaskide bati gertatzen bazaio, gurasoei edo irakasleei kontatu behar diezu. Ez da txibatoa izatea, lagun ona izatea baizik.

2. Babestu zure nortasuna, zure datu pertsonalak ez dira zure helbidea, telefonoa edo jaiotze-data bakarrik. Garrantzirik gabeko xehetasun txikiek, zauden tokiak edo une jakin batean duzun itxurak ere zuri buruzko informazioa ematen dute, eta maltzurkeriaz erabil daitezke. Ez partekatu datu pertsonalak aurrez aurre ezagutzen ez duzun jendearekin.

3. Interneten bidaltzen dituzun gauzek arrastoa uzten dute, eta zure arrasto digitala lagun izango duzu luzaroan, eta ondorioak izan ditzake, onak edo txarrak, zure esku dago.

4. Internet eta sare sozialak bikainak dira. Baina gauza bikain gehiago daude bizitzan, eta horietako batzuk Internetetik deskonektatuta zaudenean soilik goza daitezke.

GEHIAGO JAKIETEKO:


Gurasoen kontrolerako tresnak


Aurreko atalean ikusi dugun bezala, estrategia murriztaileen barruan sartzen dira helduei nabigazioan eta sarera sartzean adingabeak babesten lagunduko dieten tresnen erabilera. Horiek erabiltzeak aukera ematen die adingabeei eduki desegokietarako sarbidea mugatzeko, eduki horiek iragazi eta blokeatuz. Funtzionaltasun horretaz gain, tresna horiek aukera ematen dute, besteak beste, denbora-kontrolak, aplikazioen blokeoa, jardueraren jarraipena, jakinarazpenen alertak eta geolokalizazioa aplikatzeko. Ikus dezagun, labur-labur, zer diren funtzionalitate horiek infografia honen bidez: Bitartekaritza eta gurasoen kontrolerako tresnak:


AEPDren Zuk erabakitzen duzu Interneten eta INCIBEren Internet Segura for Kids webgunean, guraso-kontrolari buruzko edukia eskura daiteke, eta oso erabilgarria izan daiteke tresna horiek aukeratzeko, instalatzeko eta erabiltzeko. Honako hauek aurki ditzakegu:


Bilatzaile seguruak eta haurrentzako eduki esklusiboa duten app-ak.

Fabrikatzaileen sistema eragileek eskaintzen duten guraso-kontrola.

Telefonia-operadoreek eskaintzen dituzten guraso-kontroleko aukerak.

Gurasoen kontrolerako beste aplikazio batzuk.

Gurasoen kontrolerako aplikazioen erabileraren alternatibak.


GEHIAGO JAKITEKO:

Eduki desegokietara sartzea saihestea - AEPD

Gurasoen kontrolerako tresnen gida

Egunerokotasunerako muga teknikoak

IS4Kren guraso-kontrolerako tresnen katalogoa


Telefono mugikorraren erabilera


Smartphonearen erabilera hain zabalduta dagoenez, pertsona askorentzat ezinbesteko osagarri bihurtu da egunerokoan. Ez da harritzekoa 10 eta 11 urte bitarteko haurrek telefono mugikorra behin eta berriz eskatzea. Hori dela eta, galdera hau egin ohi da: zein da lehen smartphonea erosteko adinik egokiena?


Baina galdera honen erantzuna ez da adin jakin bat, baizik eta une egokia zein den baloratzen jakitea. Horretarako, Espainiako Zibersegurtasun Institutu Nazionalaren (INCIBE) artikulu honetan, honako hauek baloratuz hartzea proposatzen da erabakia:

Eskaera hori eragiten duten premiak: errealak al dira?, zenbateko garrantzia dute?, zer eragin du adingabearengan edo haren gizarte-zirkuluan mugikorrik ez edukitzeak?


Adingabearen heldutasuna eta erantzukizuna bere adinetik harago.


Gai horretan gurasoei edo tutoreei laguntzeko, INCIBEk, IS4Kren bidez, zenbait familia-itun edo -kontratu jartzen ditu eskura, hala nola mugikorra behar bezala erabiltzeko familia-kontratua, oso baliabide eraginkorra baita gai hori familian hobeto kudeatzeko.


Beste alderdi garrantzitsu bat da jakitea nola konfiguratu lehen mugikorra. Horretarako, ikus dezagun baliabide hau bideo formatuan:


Lehen smartphonea oinordetzan hartutako telefono mugikorra bada, haren konfigurazioa eta pertsonalizazioa IS4Kren artikulu honen bidez urratsez urrats egiten ikasiko dugun beste alderdi garrantzitsu bat da: "Nire lehen telefono heredatua".


Atal hau amaitu aurretik, ezin dugu ahaztu ikastetxean mugikorra erabiltzeko arauak gogoratzea.

Sare sozialen erabilera


Sare sozialei esker, profil bat ireki daiteke datu pertsonalekin, beste pertsona batzuekin komunikatzeko eta informazioa partekatzeko, modu publikoan edo mugatuan. Lineako zerbitzu horiek aukera asko ematen dituzte, baina arrisku jakin batzuk ere eragiten dituzte, bereziki adingabeena bezalako kolektibo kaltebera batean.


Hona hemen arrisku horietako batzuk:


- Datu pertsonalak argitaratzearekin lotutakoak:




- Sare sozialak oker erabiltzearekin lotutakoak:




- Eduki desegokiak eskuratzeak buloak eta iruzurrak, gorroto-diskurtsoak eta elikadura-desordenekin, autolesioarekin, droga-kontsumoarekin eta abarrekin lotutako ohitura txarrak sustatzen dituzten komunitate arriskutsuen argitalpenak ekar diezazkieke adingabeei.


Arrisku horiek saihesteko, gomendagarria da helduek sareetako kontu pertsonalen pribatutasuna konfiguratzea eta adingabeei eurenekin gauza bera egiten laguntzea. Horretarako, komeni da profil pertsonala ezartzea, pribatua den aldetik, bere argitalpenen ikusgarritasuna mugatzea eta mezuak eta iruzkinak bere kontaktuetara mugatzea, lagun gisa onartzea aurrez aurre ezagutzen dituztenak bakarrik, eta publizitate pertsonalizatua eta nahi ez dena sartzea saihestea.


Nola konfiguratu nabigatzaileen pribatutasun-aukerak, sare sozialak, berehalako mezularitzako aplikazioak eta sistema eragile ohikoenak?


Gainera, beharrezkoa da adingabeei nortasun digital zuzena eraikitzen laguntzea, haientzat eredu bat izanik eta etorkizunean sozialki, pertsonalki edo profesionalki kalte egin diezaiekeen iruzkin edo irudiren bat sarean argitaratu aurretik oso ondo pentsatzearen garrantziaz jabetuta. Ondoko infografian, "Sustatu nortasun digital positiboa familian", aholku batzuk ikus ditzakegu:


Zalantzarik gabe, sare sozialak modu positiboan eta seguruan erabil daitezke, dena adingabeak egiten duen erabileraren eta beste erabiltzaileekin harremanetan jartzeko duen jarreraren araberakoa da. Horregatik, gurasoen, tutoreen edo hezitzaileen laguntza-funtzioa oso garrantzitsua da. Gai honetan orientatzeko eta sakontzeko, Zibersegurtasuneko Institutu Nazionalak (INCIBE) kontsulta erraz eta azkarreko familientzako sare sozialetako segurtasun-gida argitaratu du.